Ձվարանների էնդոմետրիոիդ կիստաներ. morevmankan.am

Ի՞նչ են ձվարանի էնդոմետրիոզը և էնդոմետրիոիդ կիստան:

Ձվարանների էնդոմետրիոիդ կիստան ներքին էնդոմետրիոզի տեսակ է, որը բնորոշվում է որպես ձվարանի խոռոչային գոյացություն: Էնդոմետրիոզը ախտաբանական գործընթաց է, որի ժամանակ արգանդի խոռոչից դուրս ներաճում է գործառույթային և ձևաբանական հատկանիշներով էնդոմետրիումին համապատասխան հյուսվածք: Արգանդի լորձաթաղանթին բնորոշ բջիջներն սկսում են աճել ցանկացած այլ տեղում: Եթե այն աճում է ձվարանում, առաջացնում է ձվարանի էնդոմետրիոիդ կիստա:

Ինչո՞ւ են զարգանում էնդոմետրիոիդ կիստաները:

Էնդոմետրիոզը, այդ թվում էնդոմետրիոիդ կիստաները բազմագործոնային հիվանդություններ են, որոնց պատճառագիտության մեջ առանձնացվում են մի քանի տեսություններ՝ իմպլանտացիոն, էմբրիոնալ, դիսհորմոնալ և այլն, բայց դրանցից որևէ մեկը վերջնական հաստատված չէ, և հստակ պատճառ դեռևս հայտնի չէ:

Էնդոմետրիոիդ կիստաների ի՞նչ տեսակներ կան:

Էնդոմետրիոիդ կիստաները չափերով տատանվում են 0,5-10 սմ սահմաններում, բնորոշվում են թանձր, շագանակագույն պարունակությամբ, որի պատճառով հաճախ անվանվում են շոկոլադային կիստաներ:

Էնդոմետրիոիդ կիստաների դասակարգման մեջ առանձնացվում է 4 աստիճան:

   

• Առաջինի աստիճանը դրսևորվում է ձվարանների վրա փոքր կետային էնդոմետրիոիդ օջախներով:
• Երկրորդ աստիճանի դեպքում առկա է մեկ ձվարանի կիստա, որի չափերը հասնում են 5-6 սմ: Փոքր կոնքի խոռոչում դիտվում են փոքր էնդոմետրիոիդ օջախներ և քիչ արտահայտված կպումային գործընթացներ:
• Երրորդ աստիճանը երկու ձվարանում տեղի ունեցող կիստոիդ գործընթաց է, երբ մեկ ձվարանում կիստայի չափն ավելին է 5-6 սմ-ից, իսկ մյուսում դրսևորվում է որպես փոքրիկ էնդոմետրիոիդ օջախներ և փոքր կոնքի խոռոչում առկա է արտահայտված կպումային գործընթաց:  
• Չորրորդ աստիճանի ժամանակ կիստաները երկկողմանի են, որոնց չափերը մեծ են 6 սմ-ից, գործընթացը տարածվում է դեպի հարևան օրգաններ՝ միզապարկ, ուղիղ աղի, սիգմայաձև աղի և կպումային գործընթացն արտահայտված է:
  
  

Ի՞նչ ախտանշաննրով են ի հայտ գալիս:

Էնդոմետրիոիդ կիստաները կարող են ընթանալ անախտանիշ կամ արտահայտված կլինիկական դրսևորումներով:

Հիմնական կլինիկական դրսևորումներից են.
   

• ցավը` որովայնի ստորին հատվածում, որն առավել արտահայտվում է դաշտանի, սեռական հարաբերության ժամանակ,
• դաշտանային ցիկլի խանգարումը, որը կարող է արտահայտվել, օրինակ, միջդաշտանային քսվող արյունային արտադրությամբ:
• անպտղությունը, որն ավելի բնորոշ է ձվարանային էնդոմետրիոզին և արտահայտվում է ձվարանների հյուսվածքի վնասմամբ ու օվարյալ պաշարի նվազմամբ:
  
  

Ի՞նչ վտանգներով է հղի այս ախտաբանությունը:

Էնդոմետրիոիդ կիստաների հիմնական բարդություններից է անպտղության զարգացումն, ինչի հիմքում օվարյալ պաշարի նվազումն է: Այն դիտվում է հատկապես մեծ կիստաների դեպքում և բավականին լուրջ խնդիր է: Բարդություններից է նաև էնդոմետրոիդ կիստայի տոտիկի ոլորումը, կամ կիստայի պատռումը, երբ կարող է առաջանալ սուր որովայնի պատկեր, ինչը անհապաղ միջամտություն է պահանջում:

Այս բարդությունները հիմնականում հանդիպում են մեծ՝ 5-6 սմ և ավելի չափերի կիստաների դեպքում:

Էնդոմետրիոիդ կիստան` հղիության ընթացքում:

Էնդոմետրոիդ կիստաները բարդացնում են հղիության ընթացքը: Առաջին եռամսյակում բավականին բարձր է հղիության ինքնաբեր ընդհատման վտանգը: Մեծ կիստաների դեպքում կարող է արտահայտված լինել ցավային ախտանիշը`որպես կիստայի տոտիկի ոլորման կամ կիստայի պատռման բարդություն: Նման դեպքերում լապարոսկոպիկ եղանակով կիստան հեռացվում է:

Հնարավո՞ր է հղիանալ էնդոմետրիոիդ կիստաների դեպքում:

Հղիանալը դժվարանում է հիվանդության արտահայտված ձևերի՝ մեծ կամ երկու ձվարանների էնդոմետրոիդ կիստաների դեպքերում /երրորդ, չորրորդ աստիճաններ/, երբ կան արտահայտված օվարյալ պաշարի նվազում և կպումային գործընթացներ:

Թեթև ձևերի դեպքում հղիանալու հավանականությունը մեծ է:

Ինչպե՞ս ախտորոշել:

Ախտորոշման հիմնական եղանակը համարվում է լապարոսկոպիան, ուլտրաձայնային հետազոտությունը: Բարձիթողի վիճակներում իրականացվում է նաև մագնիսառեզոնանսային տոմոգրաֆիա /ՄՌՏ/:

Էնդոմետրիոիդ կիստան կարելի է հայտնաբերել` անկախ դաշտանային ցիկլի օրերից:

Բուժման ի՞նչ մեթոդներ կան:

Ձվարանների էնդոմետրիոիդ կիստաները բուժում են կոնսերվատիվ և վիրաբուժական եղանակներով, ավելի հաճախ նրանք զուգակցվում են:

Վիրահատական բուժում առաջարկվում է 5 սմ և ավելի չափերի կիստաների ժամանակ:

Փոքր կիստաները բուժվում են կոնսերվատիվ եղանակովէ համապատասխան դեղորայքի կիրառմամբ:

Հնարավո՞ր է կանխարգելել էնդոմետրիոիդ կիստայի առաջացումը:

Էնդոմետրիոզի կանխարգելման եղանակներ չկան, քանի որ պարզ չեն առաջացման պատճառները: Բոլոր դեպքերում, հարկ է ժամանակին և լիարժեք բուժել ներքին սեռական օրգանների բորբոքումները, հորմոնալ մետաբոլիզմի խանգարումները և այլն:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ